Music Story Telling: Η καλιτεχνική φύση του Ρομαντισμού

Ο Ρομαντισμός είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από έντονες αναφορές σχετικά με την ελευθερία του ανθρώπου, την παιδεία του, την σχέση του με την φύση αλλά και τον άνθρωπο. Κυριαρχεί μια τάση απελευθέρωσης των συναισθημάτων που δεν υπήρχε στις προηγούμενες εποχές και οι καλλιτέχνες εκφράζουν τον πόνο, την αγάπη, την χαρά χωρίς να αισθάνονται την ανάγκη να τα καλύψουν. Οι περισσότεροι ρομαντικοί προτιμούσαν οι

μελωδίες που δημιουργούσαν να έχουν ρίζες από τον κλασικισμό. Τα ρομαντικά έργα έχουν τη μεγαλύτερη ποικιλία ηχοχρωμάτων, δυναμικής και ύψους φωνών. Επίσης το λεξιλόγιο της αρμονίας του ρομαντισμού δίνει έμφαση σε χρωματικές, ασταθείς συγχορδίες. Οι χρωματικές συγχορδίες έδιναν χρώμα και κίνηση στην ρομαντική μουσική Ο ρομαντισμός αναπτύχθηκε στην Μεγάλη Βρετανία και την Γερμανία και αργότερα στη Γαλλία και την Ισπανία. Αποτέλεσε λογοτεχνικό ρεύμα, επεκτάθηκε στις εικαστικές τέχνες

και στη μουσική. Οι ρομαντικοί συνθέτες ανταποκρίνονται στο πνεύμα των καιρών, και αναγεννούν στα έργα τους με αξιοσημείωτο τρόπο τη συγκινησιακή ατμόσφαιρα που περιβάλει, την ίδια εποχή, την ποίηση και τη ζωγραφική και επιδιώκουν καινοτομίες όσον αφορά την ενορχήστρωση του ρομαντικού μουσικού έργου.

ρομαντική μουσική στοχεύει να προκαλέσει την συγκίνηση και μια περισσότερο ονειρική ατμόσφαιρα. Προς το στόχο αυτό, σημαντικό ρόλο έπαιξε η αντικατάσταση του κλειδοκύμβαλου από το πιάνο, γεγονός που επέτρεψε στους μουσικούς τις εποχής να εναλλάσσουν έντονα τις δυναμικές στην ερμηνείνια τους. Αρκετά ακόμα όργανα τροποποιήθηκαν με τον ίδιο απώτερο σκοπό. Η ενορχήστρωση της ρομαντικής μουσικής είναι επίσης περισσότερο τολμηρή. Τα ώριμα έργα του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (Βόνη 1770-Βιέννη 1827) μπορούν να θεωρηθούν ως η αρχή του μουσικού ρομαντισμού σε αντιπαραβολή με τις πρώτες του δημιουργίες, που ακολουθούν το κλασικό ύφος. Ο Μπετόβεν αν και ανήκει περισσότερο στην κλασική περίοδο, συνδέθηκε με το κίνημα του ρομαντισμού που ακολούθησε και τα τελευταία του έργα διακρίνονται από έντονα ρομαντικά στοιχεία. Από πολλούς αναγνωρίζεται ως μια από τις μουσικές ιδιοφυΐες, παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης για όλους τους μεταγενέστερους συνθέτες. Θεωρείται σαν ο τελευταίος μεγάλος κλασικός και ο πρώτος μεγάλος ρομαντικός. Το έργο του Μπετόβεν διακρίνεται κυρίως σε τρεις χρονικές περιόδους. Το ρομαντικό στοιχείο το βρίσκουμε στην τελευταία περίοδο.

Ένας ακόμα εκπρόσωπος του ρομαντισμού είναι ο Έκτωρ Μπερλιόζ (1803-1869, Γαλλία) ο οποίος ασχολήθηκε με όλα τα είδη και τόλμησε να θέσει αντιμέτωπο του κλασικού το ρομαντικό ιδεώδες.

Ο Μπερλιόζ εκφράζει με το έργο του τα προσωπικά του αισθήματα, τον ενθουσιασμό της φλογερής του ιδιοσυγκρασίας και τις ρομαντικές του εξάρσεις. Θεωρείται ο δημιουργός της προγραμματικής μουσικής και το νεανικό του έργο <Φανταστική συμφωνία>> σημείωσε σταθμό στην ιστορία της μεταμπετοβενικής συμφωνικής μουσικής. Υπάρχουν κι άλλοι εκπρόσωποι του ρομαντισμού όπως: ο Κλεμέντι, ο Τσέρνυ, οι Μέντελσον, ο Σούμαν κ. α.