Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

ΡΙΖΙΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Τα ριζίτικα τραγούδια ανήκουν κυρίως στη Δυτική Κρήτη. Ωστόσο, είναι διαδεδομένα και στην Κεντρική Κρήτη, ώστε άνετα σήμερα να μπορούν να ενταχθούν στη μούσα του λαού και της περιοχής αυτής.

Εξάλλου, ρίζες, είναι οι υπώρειες, και τα ριζίτικα τραγουδιούνται στα χωριά που βρίσκονται στους πρόποδες των ορέων. Από τις ρίζες των βουνών έλαβαν την ονομασία τους και τα τραγούδια: ριζίτικα (και στον Ψηλορείτη (Ίδη) και στη Δίκτη αλλά κυρίως στα Λευκά Όρη του Ν.Χανίων της λεβεντογέννας Κρήτης).

Τα τραγούδια αυτά έχουν μακρά παράδοση και καλύπτουν πολλούς τομείς της έκφρασης του λαού, όπως τραγούδια της τάβλας (του τραπεζιού), της στράτας (εν πορεία), λέγονται επίσης στους γάμους, στις γιορτές και στις βαπτίσεις, όπως και σε περιπτώσεις γλεντιού. Η θεματολογία τους είναι ηρωικά - επαναστατικά κατά των κατακτητών, ιστορικά, αφηγηματικά, της ξενητειάς, θρησκευτικά, αλληγορικά, της αγάπης, ποιμενικά κλπ. Η μουσική τους είναι σοβαρή και με στοιχεία πόνου.

Ερωτικά ριζίτικα. Είναι τα ριζίτικα που εκφράζουν την αισθηματικότητα του κρητικού λαού με θέρμη για την ερωτική αγάπη και να παίνεσε τα κάλλη ενός αγαπημένου προσώπου ή να εκφράσει τον ερωτικό καημό του.
“Μιαν έμορφη χτενίζετε στου φεγγαριού τον δίσκο
γη πάει για την εκκλησία γη ένα πούλι αναμένει.
Χριστέ μου και να’ μουνε πούλι , Χριστέ μου να’ μου φεγγάρι...”

Ριζίτικα της ξενιτιάς. Είναι τα ριζίτικα όπου αντικατοπτρίζονται με τα μελανότερα χρώματα, τα βάσανα που έχει ο ξενιτεμός και για εκείνους που φεύγουν αλλά και για εκείνους που περιμένουν για χρόνια την επάνοδο αγαπημένων προσώπων.
“Δεν πάω μα στην ξενιτιά, φοβούμαι μην πεθάνω,
με τα ματάκια μ’ειδα γω τσι πως τσι θα’βγουν...”

Μοιρολόγια. Είναι εκείνα τα ριζίτικα που είναι από τα πιο λυρικά προϊόντα του ευαίσθητου κρητικού λαού, περιέχοντας στους στίχους τους πολύ τραγικότητα όση και τα περιστατικά από τα οποία εμπνέονται.
“Ειντα’ χετε γυρού γυρού κι είναι βαριά η καρδιά σας
δεν τρώτε δεν πίνετε και δεν χαροκοπάτε
πριν έρθει ο χάρος να μας βρει να μασε’ διαγουμίσει
να διαγουμίσει τσι γενιές και να διαλέξει τσι άντρες…”

ΠΗΓΕΣ:www.wikipedia.com
www.musicheaven.gr

2 σχόλια:

  1. δημήτρη, ωραία που έγραψες για τα ριζίτικα!Πολλοί δεν γνωρίζουν γι'αυτά, ενώ όπως γράφεις, αποτελούν σημαντικό κομμάτι της κρητικής παράδοσης. :)
    έτσι, για να προσθέσω τη σύνδεση μεταξύ των δυο αναρτήσεών σου, τα ριζίτικα έγιναν γνωστά σε όλη την Ελλάδα με τη φωνή του Ξυλούρη,και απέκτησαν νέο επαναστατικό νόημα όταν το απαίτησαν οι συνθήκες... Ειδικά το "Αγρίμια κι αγριμάκια μου" άφησε εποχή...

    - Αγρίμια κι αγριμάκια μου,
    λάφια μου μερωμένα,
    πέστε μου πού'ναι οι τόποι σας,
    πού'ναι τα χειμαδιά σας;

    - Γκρεμνά'ναι εμάς οι τόποι μας,
    λέσκες τα χειμαδιά μας,
    τα σπηλιαράκια του βουνού
    είναι τα γονικά μας


    *αγρίμια (εδώ ερμηνεύεται ως)= οι επαναστάτες αγωνιστές
    *λέσκες=απόκρημνα βουνά όπου καταφεύγουν τ’αγρίμια
    *χειμαδιά= οι τόποι όπου μεταφέρουν οι κτηνοτρόφοι τα κοπάδια τους για τροφή τους χειμερινούς μήνες

    Ακούστε το εδώ:

    http://www.youtube.com/watch?v=SfZ3n7AQyv0

    με τον ίδιο τον Ξυλούρη να μιλά και να εξηγεί το νόημά του...!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. πολύ ενδιαφέρον θέμα! είχα ακούσει για τα ριζίτικα τραγούδια σαν όρο, αλλά δεν είχα ξεκάθαρη εικόνα...σας ευχαριστούμε για τις πληροφορίες!
    επίσης, ενδιαφέρον και το link με τον ίδιο τον Ξυλούρη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αφήστε μας τις παρατηρήσεις σας, μας ενδιαφέρει η άποψή σας!