ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΑΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ

Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (Ludwig van Beethoven) ήταν Γερμανός Μουσικός Συνθέτης. Αποτέλεσε μία από τις κεντρικότερες μορφές της κλασικής μουσικής και συνθέτες όλων των μουσικών περιόδων. Ο Μπετόβεν αν και ανήκει περισσότερο στην κλασική περίοδο, συνδέθηκε με το κίνημα του ρομαντισμού που ακολούθησε και τα τελευταία του έργα διακρίνονται από έντονα ρομαντικά στοιχεία. Από πολλούς αναγνωρίζεται ως μια από τις μουσικές ιδιοφυίες, παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης για όλους τους μεταγενέστερους συνθέτες.
Ο Μπετόβεν γεννήθηκε στη Βόννη το 1770. Η ακριβής ημερομηνία γέννησης του δεν είναι γνωστή, βαφτίστηκε όμως στις 17 Δεκεμβρίου. Καταγόταν από μουσική οικογένεια. Ο παππούς του ήταν φλαμανδικής καταγωγής και διευθυντής χορωδίας στην Αυλή του Πρίγκηπα Εκλεκτορα της Κολωνίας στη Βόννη. Ο πατέρας του, Johann van Beethoven, εργάστηκε ως επαγγελματίας τενόρος στην ίδια χορωδία ενώ παρέδιδε και μαθήματα πιάνου και τραγουδιού. Παράλληλα αποτέλεσε τον πρώτο δάσκαλο μουσικής του Λούντβιχ, ωστόσο η σχέση τους ήταν μάλλον κακή, καθώς ο πατέρας του τον καταπίεζε διαρκώς και προσπαθούσε να τον εκμεταλλευτεί παρουσιάζοντας τον ως παιδί θαύμα, όπως ήταν ο Μότσαρτ. Αργότερα, ο Κρίστιαν Νέεφε (Christian Neefe) ανέλαβε το έργο της μουσικής του εκπαίδευσης. Σε ηλικία 12 ετών δημοσιεύτηκε η πρώτη του σύνθεση και ο Νέεφε δήλωσε πως επρόκειτο για το νέο Μότσαρτ. Το 1787 μια ξαφνική αρρώστια της μητέρας του, στερεί τη δυνατότητα από τον νεαρό Μπετόβεν να μεταβεί στη Βιέννη προκειμένου να κάνει μαθήματα με τον Μότσαρτ. Λίγο αργότερα όμως, το 1792, ο Γιόσεφ Χάιντιν, κανόνισε να πάει τελικά στη Βιέννη για να σπουδάσει μαζί του. Η εκπαίδευση του στο πλευρό του Χάιδιν διήρκησε συνολικά δύο χρόνια. Σταδιακά, άρχισε να αναγνωρίζεται η αξία του, αρχικά ως πιανίστα αλλά αργότερα και ως συνθέτη.Ο Μπετόβεν διατήρησε την ανεξαρτησία του ως συνθέτης. Την πρώτη δημιουργική του περίοδο κατάφερε να καθιερωθεί στη Βιέννη χάρη στην σημαντική υποστήριξη του αριστοκρατικού κύκλου της Αυστρίας, της Βοημίας και της Ουγγαρίας. Ένα από τα σημαντικότερα και το πιο τραγικό γεγονός της ζωής του Μπετόβεν αποτέλεσε η κώφωση του. Άρχισε να χάνει την ακοή του σταδιακά από την ηλικία των 26 ετών και περίπου το 1820 θεωρείται πως ήταν ολοκληρωτικά κωφός. Το γεγονός αυτό προκαλούσε μεγάλη θλίψη στον Μπετόβεν, η οποία αποτυπώνεται και σε γράμμα του προς τους αδελφούς του, το 1802 , με την παράκληση να διαβαστεί μετά το θάνατό του, γνωστό και ως Διαθήκη του Heiligenstadt. Παρά την απώλεια της ακοής του, έγραψε μουσική μέχρι το τέλος της ζωής του. Η υγεία του Μπετόβεν ήταν γενικά κακή και το 1826 επιδεινώθηκε δραστικά, γεγονός που οδήγησε και στο θάνατο του τον επόμενο χρόνο. Η κηδεία του Μπετόβεν έγινε στις 29 Μαρτίου.



Η «Ενάτη» του Μπετόβεν


Η Ένατη Συμφωνία άρχισε να δουλεύεται από το Μπετόβεν δώδεκα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της Όγδοης Συμφωνίας. Το νέο του έργο το ξεκίνησε το 1818 και το ολοκλήρωσε το 1824. O Μπετοβεν χρειάστηκε έξι ολόκληρα χρόνια για τη σύνθεση της 9ης Συμφωνίας, καθώς αντιμετώμιζε και μεγάλα προβλήματα κωφότητας.υποψήφειο θέμα στο μυαλό του ο Μπετόβεν είχε το ποίημα του Φρίντιχ Σίλερ «Για τη Χαρά» ή όπως το γνωρίζουμε «Ωδή στη Χαρά». Ήδη είχε κάνει κάποιες απόπειρες, αλλά η σύνθεση της «Ενάτης» του έδωσε την ευκαιρία να επιχειρήσει κάτι μοναδικό μέχρι τότε, να ενσωματώσει φωνητική μουσική σε ένα συμφωνικό έργο. Στα τρία πρώτα μέρη της Συμφωνίας («Allegro ma non tropo, un poco maestoso», «Molto Vivace», «Adagio molto e cantabile») δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες, αλλά το τέταρτο καθώς ήταν μεγάλο και θα περιείχε και το ποίημα του Σίλλερ («Presto… Prestissimo»)τον δυσκόλεψε αρκετά. Άλλωστε, το τέταρτο μέρος είναι από μόνο μία Συμφωνία με τέσσερα διακριτά μέρη που εκτελούνται χωρίς διακοπή.Ο Μπετόβεν επιθυμούσε η πρεμιέρα της <<Ενάτης Συμφωνίας>> να δοθεί στο Βερολίνο και όχι στη Βιέννη, επειδή το έργο ήταν αφιερωμένο στον Πρώσσο βασιλιά,αλλά επειδή και ο ίδιος δεν συμφωνούσε με το μουσικό κλίμα της πρωτεύουσας των Αψβούργων. Τελικά, πείσθηκε και η πρεμιέρα της «Ενάτης» δόθηκε τη Δευτέρα του 1824 στο «Κερντνερτορτεάτερ» της Βιέννης. Η συναυλία περιελάμβανε ακόμη αποσπάσματα από τη «Missa Solemnis» και την εισαγωγή «Die Weihe des Hauses». Εκτός του αρχιμουσικού Μίκαελ Ουμλάουφ, που διηύθυνε τη συναυλία, στη σκηνή βρισκόταν και ο κωφός Μπετόβεν.Ο Ούμλαουφ είπε στους μουσικούς και τους μονωδούς να αγνοήσουν τις υποδείξεις του Μπετόβεν και να υπακούουν μόνο σ' αυτόν. Η συναυλία κύλησε ομαλά και το νέο έργο φαίνεται ότι ενθουσίασε το ακροατήριο. Ο κουφός Μπετόβεν, με γυρισμένη την πλάτη στο κοινό και προσηλωμένος στο έργο, φυσικό ήταν να μην καταλάβει τίποτα. Όταν η κοντράλτο Καρολίν Ούνγκερ τον βοήθησε να στραφεί προς το ακροατήριο και να αντιληφθεί τις αντιδράσεις του, συγκινήθηκε βαθύτατα. Η παρουσίαση της «Ενάτης Συμφωνίας» αποδείχτηκε θρίαμβος για τον Μπετόβεν. Παρά την αποδοχή του κόσμου, το έργο δέχθηκε χλιαρές έως αρνητικές κριτικές κι έτσι στην επανάληψη της συναυλίας στις 23 Μαϊου, το θέατρο ήταν μισογεμάτο. Τη σφραγίδα τους στην Ενάτη Συμφωνία έχουν βάλει μεγάλοι μαέστροι: Βίλχελμ Φουρτβέγκλερ, Αρτούρο Τοσκανίνι, Όττο Κλέμπερερ, Μπέρναρντ Χάιτνικ, Καρλ Μπεμ, Ραφαέλ Κούμπελικ, Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν, Λέοναρντ Μπερνστάιν, Τζον Ελιοτ Γκάρντινερ, Σάιμον Ρατλ. Η «Ενάτη Συμφωνία» είναι ένα από τα γνωστότερα έργα της κλασικής μουσικής, με πολλές διασκευές για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τη λαϊκή μουσική. Ένα τμήμα της και συγκεκριμένα η «Ωδή στη Χαρά» στην οργανική διασκευή του Χέρμπερτ Φον Κάραγιαν είναι ο επίσημος ύμνος της
Η διάρκεια της <<Ενάτης>> είναι γύρω στα 71 λεπτά.




ΜΕΡΗ 9ΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ


(χειρόγραφο Μπετοβεν, 9η Συμφωνία)
1ο μέρος(Allegro ma non troppo, un poco maestoso)Διάρκεια περίπου 15 λεπτά. Το ξεκίνημα του όλου έργου είναι πολύ εντυπωσιακό και μας βάζει αμέσως στο κλίμα του πρώτου μέρους : η σύγκρουση του καλού με το κακό, της ήρεμης χαράς με τον άγριο θυμό, του Θεού με τον ίδιο τον Διάβολο. Η μουσική εδώ εκφράζει μία τεράστια γκάμα συναισθημάτων, καταστάσεων, κατευθύνσεων και διακυμάνσεων, ένα τρομερό παραλήρημα, το οποίο μετά από ηρωικές μάχες και διαλείμματα "ύποπτης" ηρεμίας, ανακεφαλαιώνεται με την αρχική του τιτάνια φράση, την οποία τονίζει εντυπωσιακά το σύνολο της ορχήστρας.

2o μέρος(Molto Vivace)Διaρκεί περίπου 11 λεπτά.Το κομμάτι αρχίζει εντυπωσιακά σαν συνέχεια του πρώτου μέρους. Εδώ το κλίμα όμως είναι πολύ πιο γιορτινό και αισιόδοξο : η χαρά κάνει την "επίθεσή" της και τίποτα δεν φαίνεται ικανό να της προβάλλει έστω και την παραμικρή αντίσταση. Μέσα από προσεκτικά χτισμένες κλίμακες και ορχηστρικές καμπές, η "διονυσιακή" αίσθηση που προσδίδεται στο μέρος γιγαντώνει - με μικρά διαλείμματα - και καταλήγει τελικά σε ένα εξίσου επιβλητικό φινάλε του όλου μέρους.

3o μέρος(Adagio molto e cantabile)Διαρκεί περίπου 18 λεπτά. Τώρα πια έχουμε μπει στα γαλήνια νερά της ηρεμίας και της ενδοσκόπησης, την οποία τίποτα δεν μπορεί να ταράξει. Τα πάντα κυλάνε ήρεμα, χωρίς βιασύνη και άγχος, αλλά με μία διάχυτη εσωτερικότητα και υπομονή σαν να περιμένουμε το τελευταίο θριαμβευτικό μέρος. Η ορχήστρα παίζει κυρίως cantabile (δηλ. τραγουδιστά, σαν να τραγουδάει ένας άνθρωπος), με μαλακές γραμμές και ήπιες φράσεις, χωρίς τα τρομερά ξεσπάσματα του πρώτου ή του δεύτερου μέρους. Εδώ σημασία έχει η ησυχία και η πραότητα και λίγες φορές αυτή διακόπτεται από πιο έντονα περάσματα σε αυτό το μέρος.

4ο μέρος(Presto)Διαρκεί περίπου 26 λεπτά. Μετά την αέναη μάχη του πρώτου μέρους, τη διάχυτη μεθυστικότητα του δεύτερου, καθώς και την ήρεμη ευδαιμονία του τρίτου, στο τέταρτο μέρος μας περιμένει ... ο τελικός θρίαμβος ! Μάλιστα, η χαρά θριαμβεύει απόλυτα και πανηγυρικά χωρίς κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Ενα θαυμαστό μείγμα από "δυνατά" ορχηστρικά μέρη και περάσματα, χορωδιακά μέρη και τραγούδια, κομμάτια όπου σόλο τραγουδιστές διαμηνύουν το θρίαμβο της χαράς σε όλον τον κόσμο, χαρούμενες και αγωνιώδεις φράσεις, ήσυχα μέρη "ανασύνταξης" όπου η πορεία μας ετοιμάζεται να ξεκινήσει πάλι, ήρεμες καταλήξεις που γεννάνε εκκωφαντικές εκρήξεις της ορχήστρας και της χορωδίας, θριαμβευτικές καταλήξεις των χάλκινων πνευστών, χαρούμενος διάκοσμος από το τμήμα κρουστών της ορχήστρας όπως τρίγωνο, γκραν κάσσα κ.λ.π, καθώς και γλυκιές αναμνήσεις από τα προηγούμενα μέρη που μας θυμίζονται από τα έγχορδα και τα ξύλινα πνευστά, όλα αυτά μαζί και χωριστά και μάλιστα σε συνδυασμό με την αιώνια τέχνη της ποίησης του λόγου, που εδώ εκπροσωπεί ο γερμανός ποιητής Σίλλερ με την Ωδή του προς τη Χαρά. Δημιουργούν ένα κλίμα υπέρτατης μαγείας και απίστευτης ηχητικής και αισθητικής απόλαυσης, το οποίο τελικά ολοκληρώνεται μέσα σε μία τελική κατάληξη ολόκληρης της ορχήστρας, δίνοντας έτσι το τέλος σε ένα από τα μεγαλύτερα και τελειότερα ανθρώπινα καλλιτεχνικά δημιουργήματα που έχουν υπάρξει ποτέ !

1Ο ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΑΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ(Αllegro ma non troppo, un pocco maestosο):http://www.youtube.com/watch?v=ygq6uLVE5jM

20 MΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΑΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ(Μolto vivace):http://www.youtube.com/watch?v=YAOTCtW9v0M&feature=related

3o MΕΡΟΣ ΤΗς ΕΝΑΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ(Αdagio molto e cantabile)
(1o Μέρος):http://www.youtube.com/watch?v=CHDs772C2ng
(2ο Μέρος):http://www.youtube.com/watch?v=UNK_Cz3_Lrs

40 ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΑΤΗΥΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ(Presto):
http://www.youtube.com/watch?v=C93h7UguIXM

Βιβλιογραφία:http://el.wikipedia.org/wiki/Λούντβιχ_βαν_Μπετόβεν
http://www.sansimera.gr/articles/257
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ